Interview met Gerard Beukema, waarnemend burgemeester van Gemeente Eemsdelta
“Het zijn diep menselijke drama’s”
Het hart van de aardbevingsproblematiek ligt in de gloednieuwe gemeente Eemsdelta. Gerard Beukema is daar waarnemend burgemeester. Hij vertelt wat het betekent om burgervader in een aardbevingsgemeente te zijn. “Toen ik begon als burgemeester van Delfzijl in 2015 zijn mij de schellen van de ogen gevallen. De problematiek is zo indringend, zo diep in de haarvaten van de samenleving gezakt.”
Evenwicht
“In mijn rol van burgervader ben ik ook belangenbehartiger. Dat betekent dat ik soms boos moet worden op mensen met wie ik als bestuurder ook samen moet werken. Dat is balanceren. Er gaat geen dag voorbij dat ik niet word geconfronteerd met mensen zonder uitweg uit de procedures – dan ben je er voor die mensen. De gemeente Eemsdelta is het hart van het aardbevingsgebied. Zestig procent van de problemen speelt zich hier af. Dat betekent dat je er in mijn functie een extra taak bij hebt.”
Stroperigheid
“Mensen hier hebben weinig vertrouwen meer in de overheid, en terecht. Helaas bestaat de overheid uit gemeente-provincie-rijk en men maakt geen onderscheid daartussen, dus het wantrouwen speelt ook lokaal. Er zijn mensen die het ongelooflijk voor de kiezen krijgen en er is veel stroperigheid in de bureaucratie. Om het vertrouwen terug te winnen moet nog heel veel gebeuren. Het is als de Echternachse Processie: drie stappen vooruit en twee achteruit.”
Verscheidenheid
“Het is ook hier beslist geen koekoek eenzang. Er zijn mensen die de keuze maken uit het gebied te vertrekken, maar er zijn ook groepen die nauwelijks met de problemen te maken hebben. De ene mens heeft het er gemakkelijker mee dan de ander: sommigen zijn geestelijke heel weerbaar, anderen gaan er aan de onzekerheid onderdoor. Ik ben benieuwd hoe het toekennen van immateriële schade gaat uitwerken – die regeling is uniform, maar mensen reageren heel verschillend.”
Verdeelde gemeenschap
“Er is een verschil tussen schadeafhandeling en versterking. Toen de versterkingsoperatie in 2015 begon, wezen de eerste uitkomsten in de richting van sloop-nieuwbouw. Met de normen van 2021, na opnieuw doorrekenen, is daar geen sprake meer van en worden er waarschijnlijk geen huizen meer aan dat plan toegevoegd. Dat leidt soms tot ongelijkheid. Een deel van de Zandplatenbuurt in Delfzijl bijvoorbeeld kreeg tijdens het eerste deel van de versterking te horen dat de huizen het beste gesloopt konden worden voor nieuwbouw. De rest van de buurt zei toen ‘dan wij ook!’. Er is nu ook de mogelijkheid om compensatie te krijgen. Sommige mensen willen het boek gewoon sluiten.”
Menselijk drama
“Mensen leven in onzekerheid. Je moet uit de woning en zoeken naar een nieuw huis. Dat is een heel vervelende, onzekere periode. Aan de andere kant, daarna krijg je wel een moderne woning, levensloopbestendig en aardgasloos. Er zijn mensen die daar heel blij mee zijn en snel een nieuwe woning vinden. Maar er zijn ook mensen die in dat zoekproces nog steeds in hun oude huis wachten tot er een nieuwe woning beschikbaar is. Dan verander je in de tussentijd ook niets aan de woning en dat geeft het gevoel dat het ‘stilstaat’. Andere mensen komen noodgedwongen in een wisselwoning.
Er is vaak een optelsom van schades, die ook weer terugkomen omdat de achterliggende problemen niet worden opgelost. Het zijn dan diep menselijke drama’s. Voor de ergste situaties maak ik mij persoonlijk sterk. Dat zijn de schrijnende gevallen, lange, slopende processen. Van een dossier heb ik voor de zekerheid alle contacten bewaard. Dat was een traject van drie jaar. Dat geeft een stapel papier van meer dan vijftig centimeter.”
Schouder aan schouder
“Er zijn veel factoren van invloed op het welbevinden van mensen. Het is de vrees voor aardbevingen, de vrees om hun woningen. Maar ook het zitten in een proces van schadeafhandeling, de versterkingen, de steeds terugkerende problemen. Tegen mijn opvolger zou ik zeggen: onderschat het probleem niet. Wees er persoonlijk voor de mensen die schade ervaren. Je primaire rol is schouder aan schouder met mensen op te trekken.”